Η μείωση της μυϊκής δύναμης και του συντονισμού των κάτω άκρων είναι αποτέλεσμα φυσικής φθοράς του σώματός μας, η οποία συνοδεύεται από μειωμένο έλεγχο της ισορροπίας στη βάδιση. Εκφυλιστικές διεργασίες στο νευρικό και μυϊκό σύστημα οδηγούν σε αστάθεια, ενώ μαζί με απώλειες, λόγω γήρανσης, στις γνωστικές λειτουργίες, αυτές οι βλάβες οδηγούν σε υψηλότερο κίνδυνο πτώσης των ηλικιωμένων. Οι περαιτέρω συνέπειες τέτοιων γεγονότων είναι συχνά βαρύτατες για την υγεία του ατόμου1,2.
Η ακινησία προσδιορίζεται ως ένας παράγοντας που επιταχύνει τη μείωση των σωματικών λειτουργιών, με αρνητικό αντίκτυπο στον έλεγχο της ισορροπίας. Ως εκ τούτου, η σωματική δραστηριότητα έχει αποδειχθεί ότι εξουδετερώνει αυτή την κατάσταση. Τα υψηλότερα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας μειώνουν τη συνολική νοσηρότητα και θνησιμότητα και τον κίνδυνο πτώσης μεταξύ 30% και 50%. Ειδικά η προπόνηση δύναμης ποδιών και η προπόνηση ισορροπίας έχουν αναγνωριστεί ως κατάλληλες μέθοδοι για τη μείωση του κινδύνου πτώσεων.
Στόχος μιας μελέτης συστηματικής ανασκόπησης1 ήταν να αναλύσει διαφορετικούς τύπους άσκησης που στοχεύουν στην αύξηση της στατικής ισορροπίας σε ηλικιωμένους ενήλικες και να προσπαθήσει να διερευνήσει ποιες μορφές άσκησης είναι πιο ευεργετικές ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος πτώσης. Από τις έρευνες που αναλύθηκαν, όλες έδειξαν βελτίωση στην ικανότητα ισορροπίας μετά την περίοδο παρέμβασης με άσκηση διαφόρων μορφών και έχουν συνδέσει την αύξηση της μυϊκής δύναμης με την αύξηση της ικανότητας ισορροπίας στους ηλικιωμένους.
- Στην έρευνα των Lacroix et al(2016), ένα πρωτόκολλο άσκησης με αντίσταση 6 εβδομάδων σε υγιείς ηλικιωμένους ενήλικες ήταν σε θέση να αυξήσει την ισορροπία έως και 68 % . Η επίβλεψη μπορεί να βοηθήσει τους ηλικιωμένους να εκτελούν τις ασκήσεις με υψηλότερη ποιότητα.
- Άλλη μελέτη που προτάθηκε από τους Marques et al (2017) διαπιστώθηκε ότι μετά απο παρέμβαση προπόνησης αερόβιας άσκησης και αντιστάσεων σε δύο διαφορετικές ομάδες ατόμων διάρκειας 32 εβδομάδων η ικανότητα ισορροπίας βρέθηκε σημαντικά βελτιωμένη . Η ομάδα άσκησης με αντίσταση αύξησε κατά 25% την ικανότητα ισορροπίας κατά τη διάρκεια της στήριξης στο ένα πόδι, ενώ η ομάδα αερόβιας αύξησε την ισορροπία περίπου 31% .
81 έρευνες συνέκριναν την επίδραση άσκησης πολλών τύπων στον αριθμό των πτώσεων και αποδείχθηκε ότι η άσκηση μειώνει τις πτώσεις με την πάροδο του χρόνου κατά 23%.
Οι αλλαγές στον αριθμό των πτώσεων ήταν παρόμοιες είτε οι δοκιμές επέλεξαν άτομα που διέτρεχαν αυξημένο κίνδυνο πτώσης (πχ υπέργηροι, άτομα με Parkinsonκ.α. ) είτε όχι, ενώ παρατηρήθηκε ταυτόχρονη αύξηση της δύναμης1.
Η άσκηση με αερόβια και αναερόβια χαρακτηριστικά παρέχει θετικά αποτελέσματα μαζί με ειδικές ασκήσεις ισορροπίας ενσωματωμένες στο πρόγραμμα εκγύμνασης. Προγράμματα που περιλαμβάνουν και συνδυάζουν πολλαπλούς τύπους άσκησης (ισορροπίας, λειτουργικές και ασκήσεις αντίστασης) φαίνεται να είναι τα πιο ευεργετικά2.
Σε άλλη μελέτη για την πρόληψη των πτώσεων μέσω άσκησης2, μεταξύ άλλων αποτελεσμάτων φάνηκε ότι τα προγράμματα εκγύμνασης μπορούσαν να συνδεθούν με τελική μείωση των καταγμάτων κατά 27%. Η άσκηση μπορεί επίσης να μειώσει τον κίνδυνο πτώσης που απαιτεί ιατρική φροντίδα, αλλά δεν βρέθηκαν αρκετά στοιχεία για να προσδιορίσουμε την επίδραση στον κίνδυνο πτώσης που απαιτεί εισαγωγή στο νοσοκομείο. Περαιτέρω μελέτες ενδέχεται να αποδείξουν αναλυτικότερα και με ισχυρότερα στοιχεία τον ρόλο της άσκησης στην πρόληψη των πτώσεων και των δυσμενών επιπτώσεών τους σε κλινικό επίπεδο.
Ανακεφαλαιώνοντας φαίνεται ότι η τακτική σωματική δραστηριότητα, συμπεριλαμβανομένων των αερόβιων, αναερόβιων και ιδιοδεκτικών χαρακτηριστικών μπορεί να βελτιώσει τη στατική ισορροπία στους ηλικιωμένους ως μέσο μείωσης του μελλοντικού κινδύνου πτώσης1.
- Thomas, Ewan PhD∗; Battaglia, Giuseppe PhD; Patti, Antonino MSc; Brusa, Jessica MSc; Leonardi, Vincenza MD; Palma, Antonio MD; Bellafiore, Marianna PhD. Physical activity programs for balance and fall prevention in elderly: A systematic review. Medicine 98(27):p e16218, July 2019. | DOI: 10.1097/MD.0000000000016218
- Sherrington C, Fairhall NJ, Wallbank GK, Tiedemann A, Michaleff ZA, Howard K, Clemson L, Hopewell S, Lamb SE. Exercise for preventing falls in older people living in the community. Cochrane Database Syst Rev. 2019 Jan 31;1(1):CD012424. doi: 10.1002/14651858.CD012424.pub2. PMID: 30703272; PMCID: PMC6360922.
ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΦΩΤΕΙΝΟΥ