Έχετε άγχος πριν τον αγώνα; Προσέξτε το γαστρεντερικό!

Γαστρεντερικά συμπτώματα (GIS: gastrointestinal symptoms) αναφέρονται συχνά από αθλητές αντοχής, με έως και 96% των δρομέων υπερμαραθωνίου να αναφέρουν ενοχλήματα κατά τη διάρκεια του αγώνα τους¹. Η εμφάνιση τέτοιων ενοχλημάτων μπορεί να είναι επιβλαβής για την απόδοση της άσκησης αντοχής και μπορεί να οδηγήσει σε απόσυρση από τον αγώνα. Ως εκ τούτου, ο εντοπισμός των ατόμων που έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να βιώσουν συμπτώματα από το γαστρεντερικό (GIS) και η ανάπτυξη στρατηγικών για την ανακούφιση ή την αποφυγή τους ενδιαφέρουν τους αθλητές, τους προπονητές και τους επαγγελματίες υγείας του αθλητισμού.

Μια  έρευνα² που δημοσιεύθηκε  στο περιοδικό Sports Medicine Open στα τέλη του 2021 αξιολόγησε τις σχέσεις και τις διαφορές φύλου μεταξύ ψυχολογικής κατάστασης (αποκατάσταση, στρες, άγχος και αυτοπεποίθηση) και γαστρεντερικών συμπτωμάτων πριν και κατά τη διάρκεια ενός αγώνα υπερμαραθωνίου τρεξίματος 56 km και προσδιόρισε προγνωστικούς παράγοντες των συμπτωμάτων. Οι αθλητές συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια άγχους, αποκατάστασης, στρες και γαστρεντερικών συμπτωμάτων για τρεις ημέρες πριν από τον αγώνα και αμέσως πριν τον αγώνα.

Αυτή είναι η πρώτη μελέτη που παρακολουθεί και διερευνά οξείες αλλαγές στην ψυχολογική κατάσταση και την πιθανή συσχέτιση με τα γαστρεντερικά ενοχλήματα τις τρεις ημέρες πριν και κατά τη διάρκεια ενός αγώνα αντοχής και διερευνά πιθανές διαφορές φύλου στο εν λόγω ερώτημα.  Επιχειρήθηκε ο ερευνητικός σχεδιασμός ενός μοντέλου εκτίμησης της εμφάνισης (αριθμός και σοβαρότητα) των γαστρεντερικών διαταραχών κατά τη διάρκεια ενός υπερμαραθωνίου με βάση τα προηγούμενα αναφερόμενα γαστρεντερικά ενοχλήματα, το στρες, το άγχος, την αποκατάσταση και τη μάζα σώματος.

Η στατιστική ανάλυση απέδειξε μια σειρά από δεδομένα :

• GIS εμφανίζονται πιο συχνά σε αυξημένη ένταση άσκησης, παρατεταμένη διάρκεια άσκησης και άσκηση τρεξίματος (και όχι με ποδήλατο, για παράδειγμα).
• Ο προσδιορισμός της αιτιολογίας των συμπτωμάτων του γαστρεντερικού που σχετίζεται με την άσκηση είναι πολύπλοκος λόγω μιας πολυπαραγοντικής αιτιότητας
• Άλλοι πιθανοί συνεισφέροντες παράγοντες για ανάπτυξη ενοχλήσεων περιλαμβάνουν τη διατροφή και τα ατομικά χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων, όπως μεγαλύτερη μάζα σώματος, μικρότερη εμπειρία προπόνησης/τρέξιμο, μεγαλύτερη ηλικία, γυναικείο φύλο και ιστορικό προηγούμενων γαστρεντερικών ενοχλήσεων³.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η ψυχολογική κατάσταση (στρές και άγχος) τις τρεις ημέρες πριν από έναν αγώνα υπερμαραθωνίου τρεξίματος 56 χιλιομέτρων συνδέθηκε με γαστρεντερικά ενοχλήματα του αγώνα.

Η ψυχολογική κατάσταση πριν από τον αγώνα θα πρέπει να θεωρείται δυνητικός συνεισφέρων  παράγοντας  στην ανάπτυξη ενοχλημάτων στον υπερμαραθώνιο μαζί με καθιερωμένους παράγοντες όπως η διέγερση της άσκησης και η πρόσληψη τροφής.

Οι αθλητές αντοχής που αντιμετωπίζουν GIS κατά τη διάρκεια του αγώνα θα πρέπει να διερευνήσουν το αυξημένο στρες και/ή το άγχος ως δυνητικό συντελεστή και να εντοπίσουν εάν οι στρατηγικές διαχείρισης μπορούν να μειώσουν την εμφάνιση και τη σοβαρότητα του GIS. Με βάση τα ευρήματα της τρέχουσας μελέτης, τα ακόλουθα μπορούν να συστηθούν σε αθλητές που αγωνίζονται σε αγώνες αντοχής, όπως τρέξιμο υπερμαραθωνίου:

• Παρακολουθήστε το άγχος και τα γαστρεντερικά συμπτώματα τις τρεις ημέρες πριν από τον αγώνα. Εάν η ενόχληση εμφανίζεται παράλληλα με αυξημένο άγχος ή/και στρες, εξετάστε το ενδεχόμενο εφαρμογής στοχευμένων στρατηγικών για την μείωση του υπερβολικού στρες ή του άγχους. Σημειώνεται φυσικά ότι απαιτούνται περισσότερα στοιχεία για να τεκμηριωθεί η αποτελεσματικότητά τέτοιων στρατηγικών σε ένα αγωνιστικό πλαίσιο.
• Εάν η ενόχληση εμφανίζεται απουσία αυξημένου στρες και/ή άγχους είναι ωφέλιμο να εξεταστεί ο αθλητής από ειδικό γαστρεντερολόγο ή/και να αναζητήσει αιτίες που σχετίζονται με τη διατροφή και την άσκηση.

1. Costa R, Snipe R, Kitic C, Gibson P. Systematic review: exercise-induced gastrointestinal syndrome—implications for health and intestinal disease. Aliment Pharmacol Ther. 2017;46(3):246–65.
2. Urwin CS, Main LC, Mikocka-Walus A, Skvarc DR, Roberts SSH, Condo D, Carr AJ, Convit L, Jardine W, Rahman SS, Snipe RMJ. The Relationship Between Psychological Stress and Anxiety with Gastrointestinal Symptoms Before and During a 56 km Ultramarathon Running Race. Sports Med Open. 2021 Dec 11;7(1):93. doi: 10.1186/s40798-021-00389-5. PMID: 34897557; PMCID: PMC8665950.
3. Ten Haaf DS, van der Worp MP, Groenewoud HM, Leij-Halfwerk S, Nijhuis-van der Sanden MW, Verbeek AL, et al. Nutritional indicators for gastrointestinal symptoms in female runners: The ‘Marikenloop study.’ BMJ Open. 2014;4(8):e005780.

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΦΩΤΕΙΝΟΥ